Wat was de positie van vrouwen in nationaalsocialistische kunst en het regime? Welke vorm en invulling hebben kunstenaars hieraan gegeven? En hoe is die inmiddels veranderd? Welke overeenkomsten zijn er bijvoorbeeld vandaag nog te vinden in populaire cultuur en media? In het kader van de tentoonstelling Kunst in het Derde Rijk gaan we hierover op donderdag 15 februari met elkaar in gesprek in een discussiepanel met specialisten, zoals hoogleraar moderne geschiedenis Mineke Bosch, belangenorganisatie WOMEN Inc. en curator hedendaagse kunst Mirjam Westen. Stephanie Afrifra leidt als moderator deze discussie.
Vrouwen dienden zich binnen het nationaalsocialisme voort te planten, gezonde ‘arische’ kinderen groot te brengen en te zorgen voor hun mannen die aan het front vochten. Dit ondersteunde in hun ogen het grotere doel om een zo groot, sterk en machtig mogelijk ‘Derde Rijk’ te creëren. In de kunst uitte dit zich in clichématige voorstellingen van de naakte, vruchtbare en zorgzame vrouw geportretteerd vanuit een male gaze.
Bijna tachtig jaar later is het helaas nog steeds niet zo goed gesteld met de positie van de vrouw. Vrouwen trekken nog te vaak aan het kortste eind als het gaat om hun positie in de samenleving, onderwerp binnen de kunst en positie als kunstenaar. Daarom komt er op donderdag 15 februari, in aanloop naar Internationale Vrouwendag op 8 maart, een panel van specialisten bijeen voor een pittige discussie over de positie van vrouwen in het nationaalsocialisme en de positie van vrouwen vandaag de dag.
Over de panelleden
Historicus Mineke Bosch was tot 2022 verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen als hoogleraar moderne geschiedenis. Ze is gespecialiseerd in vrouwen- en gendergeschiedenis met een politieke focus. In 2019 maakte ze de tentoonstelling Strijd! 100 jaar Vrouwenkiesrecht in het Groninger Museum en werkte ze aan een gelijknamige publicatie. Ze is daarnaast voorzitter van de Vereniging voor Gendergeschiedenis.
Eefje van den Akker onderzocht seksueel geweld tegen Joodse vrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij ze veel kennis opdeed over hoe ernaar vrouwen werd gekeken door nazi’s. Ook weet ze veel van herinneringscultuur en hoe dit onderwerp tot nu toe vaak onderbelicht is gebleven.
Daniël Knegt is docent moderne geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft veel college gegeven over genderaspecten van het fascisme en nationaalsocialisme. Hij onderzocht hierbinnen de soms dubbele positie van de Duitse vrouw: hoe het regime hen tegelijkertijd beperkte en – onder specifieke omstandigheden – kansen bood.
WOMEN Inc. is een belangenorganisatie die streeft naar een samenleving waar iedereen – ongeacht gender of sekse – gelijke kansen krijgt. Door middel van campagnes verspreiden ze hun kennis en onderzoek en proberen ze verandering in wet- en regelgeving teweeg te brengen. Daniëlle Selak van WOMEN Inc. neemt deel aan het panel.
Mirjam Westen was 30 jaar conservator hedendaagse kunst bij Museum Arnhem. Ze cureerde een groot aantal tentoonstellingen, waarvan een van de bekendste Elck zijn waerom in 2000. Dit was de eerste tentoonstelling in Nederland en België die op grote schaal aandacht besteedde aan vrouwelijke kunstenaars. Daarnaast was ze verantwoordelijk voor veel aankopen van vrouwelijke makers, waarmee ze samen met oud-directeur Liesbeth Brandt Corstius (1940 … 2022) Museum Arnhem op de kaart heeft gezet als een museum met aandacht voor vrouwelijke kunstenaars.
Praktische informatie
Wanneer? Donderdag 15 februari 2024, 14.30-17.00 uur
Waar? De Koepel, Museum Arnhem
Kosten? Deelname is gratis. Als je ook de tentoonstelling Kunst in het Derde Rijk wilt bezoeken, moet je een entreeticket voor het museum kopen.
Deelnemen? Je dient je voor deze activiteit van tevoren aan te melden via een mail naar info@museumarnhem.nl. Er is plek voor 25 personen, dus vol = vol.
