Marcouch:  ‘Sneu voor de kunst’

”Au, wat is kijken naar Kunst uit het Derde Rijk spannend, mensen. Ik nam iemand mee, als ik u was. Dan bent u niet alleen als uw hart ruzie maakt met uw ogen in Museum Arnhem. Die kans is groot, want wij kijken naar de weldadige heuvels van de vredige Heimat, klassieke familietaferelen en heroïsch mooie lichamen. En tegelijk kent ons hart de Nazi-wreedheden achter de esthetische verleidingen waar wij ons inderdaad soms best wel van weg willen laten leiden. Wij snappen maar al te goed waarom deze negentig beelden en schilderijen in Duitse en Amerikaanse depots verdwenen, tot Museum Arnhem ze tevoorschijn toverde.
Ik vind het best sneu voor de kunst. Die werd door de nazi’s ongenadig succesvol ingezet om de Duitsers te overtuigen van hun Arische superioriteit en om hen af te leiden van de verschrikkelijke vernietigingen. De beelden kwamen onder de huid van alledaagse Duitsers die ongewapend bladerden door de magazines en onbekommerd ansichtkaarten uit de post trokken, afzender geliefden. En tegelijk werd de moderne kunst juist gecanceld, als ontaarde kunst. Realisme was goed en expressionisme was fout; kunststromingen werden gepolariseerd, zo kunnen wij dat wel opvatten.
Na de oorlog gebeurde het omgekeerde. Toen was realisme fout. Behalve in Museum Arnhem dat zich specialiseerde in realisme. Dat past bij onze stad, wij houden van de werkelijkheid zoals die is – alleen al als vertrekpunt voor verbeteringen. Net zoals bij ons in de mode, het theater, de dans en het design blijft de verhouding tussen werkelijkheid en verbeelding intrigerend; het is heel fijn voor ons dat Arnhem zoveel kunstenaars en creatievelingen kent die – anders dan de kunstenaars in de nazitijd – in alle vrijheid kunnen werken.
Ik neem mij voor nog een paar keer te gaan kijken naar de kunst uit het Derde Rijk. Dat kan tot ver in het voorjaar. Ik hoop u te zien; ik ben blij met uw attenderingen voor rondleidingen, films en discussies die het museum, Focus Filmtheater en Rozet | taal, kunst en erfgoed voor ons organiseren, hier in ons vertrouwde Arnhem. Zodat wij ons ervan doordringen dat vrijheid niet als water uit de kraan komt; niet.”