Tweeduizend jaar geleden liep dwars door Nederland de Limes, de grens van het Romeinse Rijk. Soldaten uit alle windstreken trokken naar de Rijn om forten en wachttorens op de zuidoever te bouwen en te bemensen, met in hun kielzog gezinnen, handelaren en ambachtslieden. Ze lieten alles wat ze kenden achter, soms uit vrije wil, maar vaak ook gedwongen. Moving Stories verbindt die oude geschiedenis met het heden. Archeologen en hedendaagse kunstenaars gingen op zoek naar de ‘moving stories’ van migratie.
Verborgen verhalen
Wie liepen ooit in die schoenen, maakten hun kleding vast met versierde spelden, of droegen amuletten om het onheil af te weren? Waar kwamen ze vandaan, welke weg hebben ze afgelegd?
In de kleine alledaagse objecten die zijn gevonden in de aarde en de rivieren langs de Limes liggen talloze verhalen besloten die tot nu toe amper zijn belicht. De eigenaren ervan kwamen helemaal niet alleen uit Italië, maar ook uit het huidige Spanje, Oostenrijk, Macedonië, Engeland, en zelfs het Midden-Oosten. Zo ontstond in de Romeinse grensstad Nijmegen een multiculturele samenleving. Ondanks de periode van tweeduizend jaar die deze wereld van de onze scheidt, zijn er meer overeenkomsten dan verschillen in achterliggende redenen waarom mensen van woonplek veranderen.
Public-in-residence
Museum Het Valkhof nodigde vijftien mensen met diverse culturele achtergronden uit, allen uit de regio Nijmegen. Samen vormden zij het public-in-residence dat als een soort gastcurator meedacht over de tentoonstelling en de activiteiten eromheen. De archeologische collectie van het museum was aanleiding tot gesprekken over: onthechting, onmacht, migratieroutes, in dialoog gaan met elkaar, identiteit, ‘de ander’ en thuis. De weerslag hiervan, de persoonlijke verhalen van de public-in-residence-leden die zij in een aantal bijeenkomsten met elkaar deelden, maakt onderdeel uit van de tentoonstelling en de bijbehorende publicatie. Welke weg heb jij afgelegd? Waar ontmoeten onze geschiedenissen elkaar? Het zijn uiteenlopende en bewogen verhalen, die laten zien dat migratie nu niet veel anders is dan toen. Voor de hedendaagse kunstenaars die aan de tentoonstelling meedoen is migratie ook een belangrijk thema. Het spreekt voor zich dat zij het public-in-residence met graagte uitnodigden om ervaringen uit te wisselen. Een aantal van hen verwerkte de input in nieuw werk voor de tentoonstelling. Zo werd Moving Stories voor Museum Het Valkhof een omvangrijk samenwerkingsproject, een om trots op te zijn.
Nu te zien t/m 29 mei 2022 in museum Het Valkhof, Nijmegen
Ontgrenzen
De tentoonstelling Moving Stories, de rijkdom van de Limes is onderdeel van het project Ontgrenzen, een vierjarige samenwerking tussen Museum Het Valkhof en Museum Arnhem, mogelijk gemaakt door de Basisinfrastructuur voor regionale musea (de BIS). Met Ontgrenzen geven deze musea een aanzet tot een innovatieve publieksbenadering. Door wisselende publics-in-residence actief te betrekken bij alle aspecten van tentoonstellingen en bijbehorende events wordt belangrijke nieuwe kennis opgedaan en ervaring gedeeld met nieuwe bezoekers. Zo levert het project ook een bijdrage aan de verrijking van het museum als instituut.
De Limes
De Neder-Germaanse Limes is in juli 2021 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Dit deel van de grens van het Romeinse Rijk volgde de loop van de Rijn van de Noordzeekust tot aan het Eifelgebergte ten zuiden van Bonn. Vanwege de strategische ligging werden er meerdere forten gebouwd op het grondgebied van het huidige Nijmegen. Deze plek groeide uit tot een belangrijk militair en economisch centrum van Romeins Nederland. Tot het Unesco Werelderfgoed in dit gebied behoren nu de Valkhofheuvel, het Kops Plateau, de Hunerberg en het tracé van het Romeinse aquaduct dat liep van Berg en Dal naar de Hunerberg in Nijmegen-Oost.
Kunstenaars: Tudor Bratu, Ni Haifeng, Nicoline van Harskamp, Patricia Kaersenhout, Kimsooja, Susanne Khalil Yusef, Bouchra Khalili, Narges Mohammadi, Otobong Nkanga, Antonis Pittas, Mayra Sérgio, Mounira Al Solh, Jennifer Tee.
Deelnemers public-in-residence: Sam Alqalqeely, Özden Cosgun, Dawit Tesfay Haile, Kenneth Macnack, Dana Al Mashhadani, Marlène Melfor, Moeïsha Molina, Farida Nabibaks, Celia Okoro, Martinus Papilaja, Peter van Riel, Linda Sloane, Eduard Stepanjan, Ceren Uzuner, Mustafa Yafuz
Curatoren: Marie Stel (conservator moderne en hedendaagse kunst Museum Het Valkhof) en Marenne Zandstra (conservator archeologie Museum Het Valkhof)
Mede mogelijk gemaakt door: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap – Provincie Gelderland – Gemeente Nijmegen – Mondriaan Fonds – Gravin van Bylandt Stichting
Activiteiten: tijdens Moving Stories is er een uitgebreid aanbod van activiteiten voor alle leeftijden. Het volledige aanbod vindt u tezijnertijd op www.museumhetvalkhof.nl/zien-en-doen/activiteiten
Publicatie: bij de tentoonstelling verschijnt het boek Moving Stories, de rijkdom van de Limes. ISBN 978-90-6829-118-6.
