Vreemde verhoudingen, merkwaardige wezens en droomachtige werelden: het surrealisme blijft een bron van verwondering en inspiratie.In Museum Arnhem is Het fantastische landschap geopend, een tentoonstelling die 100 jaar surrealistische kunst belicht vanuit een verrassende invalshoek: het landschap. Deze internationale expositie, ontwikkeld door The Hepworth Wakefield in het Verenigd Koninkrijk, werd in 2024 samengesteld ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van het surrealisme. Museum Arnhem brengt de tentoonstelling nu naar Nederland.
Nieuw perspectief
Waar het surrealisme vaak wordt geassocieerd met kunstenaars als Salvador Dalí, richt deze tentoonstelling zich vooral op de minder bekende stemmen binnen de beweging – van vrouwelijke en niet-westerse kunstenaars tot hedendaagse makers die de surrealistische traditie voortzetten. Het fantastische landschap laat zien hoe kunstenaars het landschap gebruiken als uitdrukking van het onderbewuste, van persoonlijke herinneringen en trauma’s tot maatschappelijke thema’s als politieke onrust, genderidentiteit en -expressie en ecologie. Het is voor het eerst dat er in Nederland een tentoonstelling is te zien die de rol van het landschap in het surrealisme centraal stelt.
Iconen en onderbelichte talenten
De tentoonstelling van The Hepworth Wakefield komt na groot succes in Engeland in verrijkte vorm naar Museum Arnhem. De presentatie brengt meer dan honderd werken samen van iconische kunstenaars als René Magritte, Max Ernst, Leonora Carrington en Lee Miller, en biedt tegelijk veel ruimte aan hedendaagse makers en lang onderbelichte talenten. Zo tonen onder meer Marion Adnams, Jean Arp, María Berrío, Wael Shawky en Gurminder Sikand de brede internationale context van het surrealisme. Speciale aandacht is er voor de Britse kunstenaar Mary Wykeham, van wie het werk voor het eerst sinds 1949 weer voor het publiek te zien is. Haar oeuvre bleef lang onbekend doordat haar katholieke geloof en leven als non niet pasten bij de destijds heersende opvattingen over kunstenaarschap.
Verschillende facetten
De tentoonstelling voert bezoekers langs thematische zalen die elk een ander facet van het surrealistische landschap belichten. In Landschap van de geest staan jeugdherinneringen en emoties centraal, terwijl Politiek landschap laat zien hoe kunstenaars landschappen gebruiken om maatschappelijke spanningen en angsten uit te drukken. In Waterlichamen wordt het vloeibare karakter van identiteit onderzocht, en Kruisbestuivingen verkent de grenzen tussen mens, natuur en cultuur.
Eigen collectie
Museum Arnhem voegde een extra laag toe met surrealistische werken uit de eigen collectie, waaronder werk van Meret Oppenheim, Gaby Bovelander en Melle. Daarnaast zijn ook hedendaagse kunstenaars vertegenwoordigd, zoals Carlos Amorales, Moyna Flannigan en Emma Talbot. Een prominente plek in de tentoonstelling is weggelegd voor een monumentaal schilderij van Haevan Lee. Het resultaat is een tentoonstelling die een verrassend en actueel perspectief biedt op een van de meest invloedrijke kunststromingen van de twintigste eeuw. Het fantastische landschap is te zien tot en met 22 februari 2026.
Het fantastische landschap is georganiseerd door The Hepworth Wakefield in samenwerking met Museum Arnhem.
